Heb je ook last van nare pitten die in de amandelen of los in je keel zitten? Je bent niet de enige, want naar schatting 1 op de 60 mensen heeft hier regelmatig last van. Deze pitten zijn zogenaamde amandelstenen; witte brokjes die langzaam in de groeven van de amandelen groeien en zo nu en dan loskomen.
De pitten hebben meestal een witte tot witgele kleur en hebben een karakteristieke, stinkende geur. Ze kunnen bovendien diverse andere klachten veroorzaken.
Hoewel erg vervelend, kun je de klontjes gelukkig effectief aanpakken. Het is vaak niet eens nodig om langs de (tand)arts of mondhygiënist gaan om van de pitten af te komen. Wel is het belangrijk om op de juiste manier de behandeling te starten.
Wat zijn witte pitten in de keel?
Lang niet altijd valt de aanwezigheid van amandelstenen direct op. De meeste mensen zien ze pas voor het eerst wanneer ze irritatie in de keel veroorzaken of loskomen en ineens achterop de tong liggen.
Vaak komen de stukjes los bij een hoest- of niesbui, maar het is ook niet ongebruikelijk dat bij het wakker worden ineens een brokje op de tong ligt. Losgekomen pitten wijzen op de aanwezigheid van nog meer stukjes in de amandelen.
De keelamandelen zijn kleine kliertjes die aan beide kanten van keel liggen. Met goed licht kun je ze nog net zien achterin de mond. De amandelen vormen een onderdeel van het afweersysteem en vormen een verdedigingslinie tegen bacteriën en virussen die op weg zijn naar de luchtwegen of het spijsverteringskanaal.
In deze kliertjes zitten groeven, die we ook wel crypten noemen. In deze vrij diepe crypten worden ziekmakers actief aangepakt door het afweersysteem, maar kan ook rotzooi ophopen. Meestal is dit een brij van voedsel- en celresten. Ook neusslijm kan hier terecht komen.
Groei van amandelstenen
Wanneer er afval is opgehoopt in de crypten, kunnen bacteriën hier vrij ongestoord vertoeven. Het gaat hierbij vaak om bacteriën die goed gedijen in zuurstofarme omgevingen en hierbij vieze zwavelstoffen produceren. Het zijn dan ook deze bacteriën die ervoor zorgen dat de pitten een nare geur hebben.
De pitten kunnen verschillen van grootte, maar hebben vrijwel altijd een kern van deze bacteriën en een witte kleur. Zonder behandeling kunnen ze langzaam groeien en zo verschillende klachten veroorzaken:
- Slechte adem (officieel halitose genoemd)
- Irritatie in de keel
- Gevoel dat er iets vastzit
- Lichte zwelling, moeite met slikken
- Oorpijn
- Andere mondklachten
Lang niet altijd treden alle symptomen op. Zonder behandeling is de kans op het optreden van de genoemde symptomen wel reëel. Bovendien is een slechte adem een veelvoorkomend symptoom van amandelstenen.
Behandeling in twee delen
Witte pitten in de keel moeten in twee stappen aangepakt worden: het verwijderen van bestaande stukjes en het aanpakken van de oorzaak. Alleen door beide stappen te zetten, kan het probleem structureel opgelost worden.
Oorzaak aanpakken
Hoewel amandelstenen nooit volledig voorkomen kunnen worden, zijn er wel enkele risicofactoren die de kans op het ontstaan ervan significant vergroten. In de meeste gevallen kunnen deze vrij eenvoudig aangepakt worden.
Droge mond
In een droge mond is relatief minder zuurstof aanwezig en kunnen de eerdergenoemde anaerobe bacteriën beter overleven. Voorkom een droge mond door meer te drinken, vaker kleine maaltijden te nuttigen en de speekselproductie dagelijks te stimuleren.
Dit kan gedaan worden door bijvoorbeeld keelpastilles te nemen. Dr Katz lozenges vormen hierbij een goede optie. Deze pastilles sporen de speekselklieren aan om meer speeksel te produceren, terwijl ze niet de balans in de mond verstoren met grote hoeveelheden suiker of zuur.
Probeer bovendien alcohol en koffie te beperken, omdat deze dranken de mond kunnen uitdrogen.
Klik hier voor droge mond tips
Mondhygiëne
In veel gevallen hebben mensen met pitten in de keel ook last van andere mondproblemen. Vaak heeft dit te maken met een gebrekkige mondhygiëne. Een goede mondhygiëne betekent niet alleen twee keer per dag de tanden poetsen, maar ook:
- Stoken en/of flossen
- Mondwater zonder alcohol (goed alternatief: Oxyd8 mondwater)
- Tong schrapen met geschikte tongschraper (bijvoorbeeld: Orabrush)
Vanzelfsprekend is dit ook een goede manier om andere mondklachten te voorkomen.
Minderen met zuivel
De gemiddelde Nederlander heeft veel zuivelproducten in het dieet. Dit is niet slecht, maar de bestanddelen van veel zuivel helpen sommige bacteriën te groeien door zure stoffen. Probeer waar mogelijk te minderen met zuivel en spoel de mond na het eten of drinken na met water.
Neus snuiten bij verkoudheid
Bij een neusverkoudheid of soortgelijke allergische reactie wordt er veel neusslijm geproduceerd. Dit loopt grotendeels de maag in via de keel. Dit slijm kan de groei van bacteriën en vorming van pitten versnellen. Snuit regelmatig de neus om deze slijmtoevoer te verminderen.
Verwijdering aanwezige amandelstenen
Hoewel de bovengenoemde maatregelen de groei van nieuwe amandelstenen kunnen voorkomen, is het soms niet voldoende om al aanwezige pitten te laten verdwijnen. Gelukkig zijn er diverse instrumenten waarmee je dit zelf kunt doen. Zo hoef je niet langer dan nodig rond te lopen met een vieze adem en andere klachten.
AE Dental Power Floss en Monosyringe
De AE Dental Power Floss en Monosyringe zijn twee instrumenten waarmee je pitten kunt wegspoelen uit de keel. Je gebruikt hiervoor mondwater dat het gebied direct reinigt, zodat ook achtergebleven resten worden aangepakt.
Deze twee instrumenten hebben de voorkeur boven een elektrisch apparaat als een waterpik, omdat je met de hand de kracht van de straal kunt bepalen. Veel monddouches zijn bedoeld voor de reiniging van het gebit en hebben om deze reden een vrij krachtige straal. Dit is vervelend of zelfs schadelijk voor de amandelen.
Tonsilfresh Cupping Glass
Met de Tonsilfresh Cupping Glass kun je pitten wegzuigen uit de amandelen. Je zet het holle pijpje op de amandelen en zuigt de pitjes met het ballonnetje aan het andere uiteinde weg. Zeker voor mensen met gevoelige amandelen is dit prettig, omdat je de kliertjes op deze wijze zo min mogelijk belast. Naspoelen met mondwater wordt aanbevolen.
AE Dental Tonsil Stone Removal tool
Waar veel mensen met een vinger de amandelstenen proberen weg te krijgen, is het beter om de subtielere AE Dental Tonsil Stone Removal tool te gebruiken. Dit dunne metalen staafje is makkelijk te hanteren dankzij de goede greep en het lusje aan het uiteinde.
Dit lusje plaats je achter de pitten, waarna je ze makkelijk loskrijgt. Een vinger leidt te snel tot irritaties, kokhalzen en soms zelfs beschadigingen door scherpe nagels.
TonsilFresh Led Tool
Vind je het lastig om de amandelen te vinden, dan is de TonsilFresh Led Tool een aanrader. Dit instrument, vergelijkbaar met de eerdergenoemde Tonsil Stone Removal tool, beschikt namelijk over een LED-lampje. Je kunt zo precies zien waar je zit met het hulpmiddel en hoeft zo niet onnodig te duwen op het weefsel in en rond de amandelen.
Operatie nodig?
In zeer zeldzame gevallen kan het probleem alleen opgelost worden met een operatie. Hierbij worden de amandelen geheel of gedeeltelijk verwijderd, zodat er geen pitten meer kunnen groeien. In verreweg de meeste gevallen is dit niet nodig en zijn de eerdergenoemde maatregelen ruim voldoende om van de klachten af te komen.
Lees hier meer over amandelstenen
