Het ketogeen dieet is een dieet wat tegen je gevoel ingaat. Om af te kunnen vallen ga je heel veel vet eten. Dat terwijl je vroeger hebt geleerd dat je vet moet vermijden om af te vallen. Hoe het mogelijk is dat je afvalt door het eten van vet en of dit wel verantwoord is lees je in dit artikel.
Het ontstaan
Het ketogeen dieet bestaat inmiddels een kleine honderd jaar. Het is in de jaren 20 van de vorige eeuw ontwikkeld als behandelmethode voor mensen met bepaalde vormen van epilepsie. Bij het ketogeen dieet eet je vrijwel geen koolhydraten (suikers) meer. Dit lokt minder epilepsie aanvallen uit bij mensen met bepaalde vormen van epilepsie maar het helpt iedereen om af te vallen kwam men achter.
Hoe het werkt
Om in ons lichaam van energie te voorzien gebruikt ons lijf een drietal macronutriënten uit onze voeding. Deze zijn koolhydraten, vetten en eiwitten. Bij het samenstellen van onze maaltijden zorgen we er (vaak onbewust) voor de dat deze alle drie aanwezig zijn. Aardappelen en groenten geven ons lichaam koolhydraten, het stukje vlees of via zorgt voor de eiwitten en vetten en de jus of de olie waarin we bakken voor vetzuren. Ook bij de broodmaaltijden zien we dit terug. Brood zorgt voor koolhydraten, boter voor vetzuren en kaas, vlees of pindakaas voor eiwitten en vetten.
In ons normale dieet bestaat ongeveer de helft van de calorieën uit koolhydraten. De rest is verdeeld tussen vetten en eiwitten. Koolhydraten zijn de vorm van brandstof die ons lijf het liefst gebruikt. Het zal altijd eerst de koolhydraten verbranden voordat het vetten en eiwitten gaat verbranden. Vetten en eiwitten hebben naast functie van brandstof meerdere taken in ons lichaam, zoals de hormoonhuishouding. Terwijl koolhydraten alleen als vorm van energie dienen.
Pas als we de energie uit de koolhydraten verbrand hebben gaat het lichaam over op het verbranden van vetten. Voor het verbranden van vetten moet ons lichaam omschakelen en in eerste instantie gaat het verbranden van vetten ook niet echt efficiënt. Het lichaam heeft tijd nodig om de vetverbranding opgang te krijgen maar zodra de vetverbranding opgang is wordt het lichaam erg efficiënt in het verbranden van vetten.
Bij het ketogeen dieet zorgen we ervoor dat het lichaam in de vetverbrandingsmodus komt en zodoende een efficiënte ververbrandingsmachine wordt. Dit wordt bereikt door het eten van koolhydraten zo goed als te elimineren. Helemaal koolhydraten uitsluiten is lastig omdat er in veel voedingsmiddelen altijd nog wel kleine hoeveelheden koolhydraten zitten.
Bij het ketogeen dieet zal ongeveer 75% tot 80% van de calorieën van vetten afkomstig zijn. 15% van eiwitten en de overige 5% van koolhydraten.
Waar komt de naam vandaan?
Als je lichaam van vetten gebruik gaat maken als brandstof dan komen er deeltjes vrij die ketonen worden genoemd. De staat waarin het lichaam dan komt wordt de staat van ketose genoemd. Het lichaam gebruikt de ketonen als brandstof voor de spieren en de hersenen. Vandaar de naam ketogeen dieet.
Voordelen van het ketogeen dieet
Het ketogeen dieet heeft een aantal voordelen ten opzichte van traditionele diëten zoals het vetarme of caloriearme dieet. De belangrijkste is eenvoudig weg dat je er echt sneller mee af kunt vallen. Een ander belangrijk voordeel is dat het afvallen makkelijker vol te houden zal zijn. Zodra het lichaam is overgeschakeld op vetverbranding dan wordt het efficiënt en goed in het verbranden van vetten. Dit betekend dat het niet alleen de vetten uit onze voeding goed zal kunnen verbranden maar ook het eigen lichaamsvet. Omdat het lichaam op dat moment zo goed is in het aanspreken van het eigen lichaamsvet zal je niet snel honger krijgen. Wat hierin helpt is dat vette voeding beter verzadigd dan koolhydraatrijke voeding. Koolhydraatrijke voeding heeft juist een hoge dooreet factor. Als je iets eet waar toegevoegde suikers of geraffineerde koolhydraten inzitten dan wil je eigenlijk alleen maar meer en meer. Als je iets eet wat vet is dan zal je lichaam vanzelf aangeven wanneer het genoeg heeft. Doordat je eerder verzadigd bent eet je vanzelf minder calorieën.
Omdat je bij het ketogeen dieet vrijwel geen koolhydraten meer eet blijft tevens de bloedglucose beter stabiel. Dit is goed voor de gezondheid en het versnelt het afvalproces. Stabiele bloedsuikers zorgen ervoor dat er minder insuline in aangemaakt hoeft te worden. Dit bevordert het proces van vetverbranding terwijl hoge insulinewaarden juist vetopslag in de hand werken.
Is het gevaarlijk?
Bij het eten van vetrijke voeding verwacht je misschien dat je aderen binnen de kortste keren dichtslibben. Dit is echter niet het geval en een hardnekkige mythe die in de jaren ’60 was ontstaan na verkeerd geïnterpreteerde onderzoeken. Als we kijken naar bijvoorbeeld de Inuit (Eskimo’s) die uitsluitend leven van vet vlees dan is te zien dat deze mensen in uitstekende gezondheid verkeren. Er is onder dergelijke bevolkingsgroepen nauwelijks sprake van hoog cholesterol en hart- en vaatziekten.
Uit meer recente onderzoeken blijkt dan ook dat het eten van veel toegevoegde suikers en geraffineerde koolhydraten zorgen voor een hoog cholesterol en hart- en vaatziekten. Dit komt omdat het lichaam het overschot aan koolhydraten omzet in vet en vervolgens opslaat.
Een mogelijk gevaar van het ketogeen dieet is constipatie. Om de stoelgang soepel te houden zijn voedingsvezels nodig en deze vindt je alleen in koolhydraatrijke voeding. Groenten zijn hierin vrij uniek. Ze bevatten relatief veel vezels bij een relatief laag koolhydraatgehalte. Het is daarom belangrijk dat er veel groenten worden opgenomen in het ketogeen dieet. Bij voorkeur groene bladgroenten omdat deze rijk zijn in vezels terwijl ze arm zijn in koolhydraten. Groenten die zetmeelrijk zijn moeten vermeden worden omdat deze veel koolhydraten bevatten. Zetmeelrijke groenten zijn groenten zoals aardappelen, pastinaak en rode bietjes.
